بدن شگفت‌انگیز ما به طور مداوم در حال تولید هورمون‌های مختلف و مواد موردنیازمان است. هر یک از این مواد تولید شده در بدن نقش مهمی را در حفظ هماهنگی و کارکرد درست تمام ارگان‌ها ایفا می‌کنند. ملاتونین یکی از همین مواد است که به دلیل عملکرد بسیار حیاتی خود، هورمون بسیار مهمی به‌حساب می‌آید. در ادامه این مقاله از سم سون شاپ قصد داریم تمام آنچه باید درباره ملاتونین بدانید را به طور دقیق شرح دهیم.
فهرست مطلب
ملاتونین چیست؟
بدن ما برای هماهنگ‌کردن اعمال حیاتی اقدام به ترشح هورمون می‌کند که یکی از این هورمون‌ها ملاتونین است. غده پینه‌آل یا صنوبری یک غده کوچک در مغز است که بخشی از سیستم غدد درون‌ریز ما محسوب می‌شود. ملاتونین که یک هورمون طبیعی است از این غده ترشح می‌شود و تأثیر بسیار مهمی بر بدن می‌گذارد. اگرچه ملاتونین در بدن به طور طبیعی تولید می‌شود، می‌توان آن را به‌صورت مصنوعی در آزمایشگاه نیز تولید کرد. این ملاتونین مصنوعی به‌عنوان مکمل غذایی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
همچنین بخوانید: فواید قرص امگا 3 برای زنان
ملاتونین چه اثری بر بدن دارد؟ (فواید ملاتونین)
تحقیقات انجام شده روی ملاتونین، نشان می‌دهد که از جمله فواید ملاتونین در همگام‌سازی ریتم شبانه‌روزی بدن تأثیر دارد. ریتم شبانه‌روزی شامل تغییرات فیزیکی، ذهنی و رفتاری هستند که در طول یک چرخه 24 ساعته رخ می‌دهند. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به اثر ملاتونین بر بدن می‌اندازیم.
1. تأثیر ملاتونین بر خواب
یکی از مهم‌‌ترین و شناخته‌‌شده‌ترین ریتم‌های شبانه‌روزی، چرخه خواب و بیداری است. ازآنجایی‌که ملاتونین در تنظیم چرخه شبانه‌روزی مؤثر است، می‌توان آن را در تنظیم چرخه خواب نیز دخیل دانست. غده صنوبری در هنگام تاریکی بالاترین سطوح ملاتونین را آزاد می‌کند و زمانی که بدن در معرض نور قرار بگیرد، تولید ملاتونین کاهش پیدا می‌کند. در حقیقت میزان ملاتونین در خون در طول روز پایین است و طول شب بالا می‌رود. به همین دلیل ملاتونین اغلب هورمون خواب نامیده می‌شود. سطوح بالاتر ملاتونین باعث می‌شود خواب بهتر و باکیفیتی را تجربه کنید، از سوی دیگر سطح پایین ملاتونین ممکن است به خواب‌رفتن را دشوار کند.
2. تأثیر ملاتونین بر سایر هورمون‌ها
تحقیقات نشان داده‌اند که ملاتونین با هورمون‌های زنانه بیولوژیکی نیز تعامل دارد. وجود میزان مناسبی از ملاتونین سبب می‌شود چرخه قاعدگی تنظیم شود و ناهماهنگی قاعدگی کاهش یابد. به همین دلیل است که دیر خوابیدن ممکن است با به‌وجودآمدن اختلال در هورمون‌های زنانه و چرخه قاعدگی مرتبط باشد.
3. تأثیر ملاتونین بر عملکرد نورون‌ها و روند پیری
ملاتونین میتواند در جلوگیری و کاهش سرعت تخریب عصبی که ازدست‌دادن پیش‌رونده عملکرد نورون‌ها است، مؤثر واقع شود. تخریب عصبی در بیماری‌هایی چون آلزایمر، پارکینسون و... دیده می‌شود. علاوه بر اینکه ملاتونین از نورون‌ها محافظت می‌کند، برخی دانشمندان فکر می‌کنند ملاتونین ممکن است خواص ضد پیری داشته باشد. این نتیجه حاصل تحقیقی بود که روی افرادی که غده صنوبری خود را برداشته‌اند، انجام شد. محققان متوجه شدند این افراد روند پیری را سریع‌تر طی می‌کنند، در نتیجه ملاتونین ممکن است در کند کردن روند پیری نقش داشته باشد.
همچنین بخوانید: بهترین قرص برای ریزش مو
عوارض احتمالی مصرف ملاتونین
مصرف ملاتونین در بزرگسالان به‌صورت خوراکی بی‌خطر است و عوارض جدی ایجاد نمی‌کند بااین‌وجود ممکن است خرید مکمل ملاتونین و مصرف ملاتونین به‌صورت خوراکی با عوارض جانبی زیر همراه باشد:
- سردرد
- خواب‌آلودگی
- سرگیجه
- حالت تهوع
باتوجه‌به عوارض احتمالی، بهتر است 4 تا 5 ساعت پس از مصرف ملاتونین رانندگی نکنید و از کار کردن با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند پرهیز، کنید. اگر ملاتونین روی پوست استفاده شود، احتمالاً برای اکثر بزرگسالان بی‌خطر است و عوارض خاصی به همراه ندارد. مصرف منظم ملاتونین در دوزهای بالا هنگامی که قصد باردارشدن را دارید ممکن است با عوارضی همراه باشد. اگرچه اطلاعات کافی برای خطرناک یا بی‌خطر بودن مصرف ملاتونین در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد، اما ملاتونین ممکن است باردارشدن را دشوارتر کند. در نتیجه اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می‌دهید، بهتر است قبل از مصرف مکمل ملاتونین، را پزشک مشورت کنید.
دوز مناسب و نحوه مصرف ملاتونین
اگر از آن دسته از افراد هستید که می‌خواهید ملاتونین مصرف کنید، در گام اول بهتر است به دستورالعمل توصیه شده توسط پزشک دقت کنید و مکمل را مطابق با آن مصرف کنید. به‌خاطر داشته باشید هنگام مصرف مولتی ویتامین، مکمل پروتئین، کربوهیدرات، مکمل ریکاوری یا حتی ملاتونین لازم است برای بهترین اثربخشی آن را در دوزهای مناسب مصرف کنید. جدول زیر میزان و مدت مصرف ملاتونین را برای کودکان و بزرگسالان نشان می‌دهد.
رده سنی | دوز مصرف در روز | مدت‌زمان مصرف |
بزرگسالان | حداکثر 8 میلی‌گرم | به مدت 6 ماه |
کودکان | حداکثر 3 میلی‌گرم | به مدت 3 ماه |
نحوه مصرف ملاتونین بسته به نوع محصول متفاوت است، برخی از مکمل‌های ملاتونین آهسته رهش هستند و برخی دیگر سریع رهش هستند. بعضی از محصولات ملاتونین را می‌توان زیر زبان یا داخل لپ قرار داد تا سریع‌تر جذب شوند. برای اطلاع از اینکه کدام محصول و کدام روش مصرف ملاتونین برای شما بهتر است، با یک پزشک مشورت کنید.
آیا لازم است مکمل ملاتونین مصرف کنم؟
ازآنجایی‌که بدن به طور طبیعی ملاتونین تولید می‌کند، احتمالاً افرادی که سطح ملاتونین مناسبی دارند، احتیاجی به مصرف مکمل ملاتونین نخواهند داشت. بااین‌حال افرادی که به اندازه کافی ملاتونین در بدن خود ندارند و با مشکلاتی مانند سندرم فاز خواب تأخیری یا اختلال بیداری غیر 24 ساعته خواب مواجه هستند ممکن است نیازمند مصرف مکمل ملاتونین، البته با تشخیص پزشک، باشند. در همین راستا، مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل ملاتونین میتواند خواب را در موارد خاص بهبود بخشد.
سؤالات متداول
1. فواید ملاتونین برای بدن چیست؟
ملاتونین به تنظیم چرخه خواب و بیداری، بهبود چرخه قاعدگی، محافظت از نورون‌ها در برابر تخریب عصبی و کند کردن روند پیری کمک می‌کند.
2. آیا ملاتونین در بدن تولید می‌شود؟
بله، ملاتونین به طور طبیعی در غده پینه‌آل در مغز تولید می‌شود، البته گاهی به دلیل کمبود سطوح ملاتونین در بدن، فرد نیاز دارد مکمل ملاتونین مصرف کند.
3. آیا مصرف مکمل ملاتونین ضرر دارد؟
مصرف ملاتونین معمولاً بی‌خطر است و عوارض جدی ندارد بااین‌حال ممکن است عوارض جانبی چون سردرد، حالت تهوع، سرگیجه و خواب‌آلودگی در فرد دیده شود.
سخن پایانی
ملاتونین یک هورمون طبیعی و مهم است که نقش حیاتی در تنظیم چرخه خواب ایفا می‌کند. این هورمون در تنظیم چرخه قاعدگی و تعادل هورمون‌های زنانه نیز مؤثر است. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ملاتونین در کاهش روند پیری و تخریب عصبی دخالت دارد. اگر مشکلاتی در چرخه خواب خود احساس می‌کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید، اگرچه عوامل مختلفی در کیفیت خواب تأثیر دارند، اما ممکن است مشکل خواب شما مربوط به کمبود ملاتونین باشد. به‌خاطر داشته باشید که بدون تجویز پزشک، مکمل ملاتونین مصرف نکنید، زیرا ممکن است مشکلاتی برایتان ایجاد کند.
منبع: webmd.com - my.clevelandclinic.org
